Osteoporose

Wat is osteoporose?

De aandoening osteoporose kennen we beter als ‘botontkalking’. Het is een ziekte die zowel bij oudere vrouwen als bij oudere mannen voorkomt.
Het bot vernieuwt zich constant:  normaal is er een mooi balans tussen oud bot dat wordt verwijderd en nieuw bot dat wordt gevormd. Bij patiënten met osteoporose is dit evenwicht verstoord: er wordt sneller bot afgebroken dan gevormd. De botten worden zo zwak (poreus) dat je zomaar iets kunt breken.

De meest voorkomende breuken als gevolg van osteoporose zijn de pols-, heup- en wervelbreuken. Eén op 4 vrouwen boven de 55 jaar krijgt osteoporose en 1 op de 12 mannen krijgt osteoporose!

Osteoporose is een chronische aandoening die moet behandeld worden. De behandeling samen met een gezonde levensstijl, zoals gezond eten en actief blijven, helpt om je botten te versterken. Uit onderzoek blijkt dat de meeste gevallen van osteoporose pas wordt ontdekt wanneer men iets breekt.

Osteoporose 

Wat zijn de symptomen?

In het begin stadium van osteoporose zijn er vaak geen ziekteverschijnselen waardoor de aandoening pas laat wordt vastgesteld. Naarmate de aandoening voortschrijdt, kunnen volgende symptomen worden opgemerkt:

  • rugpijn
  • afname van lichaamslengte en gebogen houding
  • een gekromde boven rug

Daarnaast zijn er natuurlijke de fracturen die ofwel spontaan ofwel na minimaal trauma optreden.

Waardoor ontstaat osteoporose?

Er zijn een aantal factoren die het verlies van botmassa versnellen en het risico op osteoporose vergroten.

  • menopauze  >45 jaar
  • vrouwelijk geslacht
  • gebruik van bepaalde medicatie (cortisone, anti-hormonale behandeling bij borst- of prostaatkanker, epilepsie medicatie,…)
  • te laag gewicht in vergelijking met de lengte
  • roken
  • tekort aan vitamine D, gebrek aan zonlicht
  • te weinig calcium in het dieet
  • te veel alcohol drinken
  • te weinig lichaamsbeweging
  • familiale aanleg en voorgeschiedenis van breuken in de familie
  • gekoppeld aan een andere ziekte: kanker, reumatoïde artritis, chronische pulmonaire ziekten, gastro-intestinale aandoeningen
  • leeftijd
  • slecht voedingspatroon

Hoe wordt osteoporose vastgesteld?

Door een speciale botmassameting kan nagegaan worden of je osteoporose hebt of risico loopt om osteoporose te krijgen. Daarnaast is er ook een handig instrument online (FRAX) om het risico op nieuwe osteoporotische fracturen de volgende 10 jaar na te gaan.
Lees hier de brochure van Nucleaire geneeskunde over botbreukenen osteoporose.

Preventie

Er zijn verschillende factoren die bepalen of je meer risico loopt om osteoporose te ontwikkelen (cf supra). Sommige risicofactoren kunnen worden aangepakt.

Zorg voor voldoende inname van vitamine D

Vitamine D helpt je lichaam bij de opname van calcium uit het voedsel. Vitamine D neem je vooral op via het zonlicht: best dagelijks ± 30 minuten met armen en benen een beetje in de zon komen (gebruik factor 15 of lager) is voldoende.

Het is erg moeilijk om voldoende vitamine D op te nemen via de voeding. Vitamine D bevindt zich in vette vis, eieren, boter, Zwitserse kaas,…Naarmate je ouder wordt, gaat het vermogen op vitamine D aan te maken achteruit. Als je osteoporose hebt, moet je ongeveer 800IE (Internationale Eenheden) per dag aan vitamine D innemen.

Zorg voor voldoende inname van calcium

Calcium speelt een belangrijke rol in het behoud van een goede botgezondheid. Voor een efficiënte werking van heel wat lichaamsprocessen zijn volgende hoeveelheden per dag aangewezen:

  • volwassenen: 900mg/dag
  • zwangerschap/borstvoeding: 1000mg/dag
  • > 65jaar: 1200mg/dag
  • >75 jaar 1200mg/dag

Goede calciumbronnen zijn:

  • zuivelproducten met laag vetgehalte zoals melk, yoghurt, harde en half harde kazen
  • sommige vruchten zoals gedroogde abrikozen, gedroogde vijgen
  • noten en zaden zoals amandelen en sesamzaad
  • groene groenten zoals boerenkool en broccoli
  • visconserven zoals sardines en zalm

Voldoende lichaamsbeweging

Voor de botmassa  zijn vooral  belastende bewegingen goed. Zoals:

  • wandelen
  • lopen
  • spierversterkende  oefeningen
  • niet belastende oefeningen zoals fietsen en zwemmen, hebben niet dezelfde impact op het bot maar ze hebben wel een effect op de algemene gezondheid.

Stop met roken en drink minder alcohol

Roken tast de gezondheid van je botten aan en het verhoogt de snelheid waarmee je botmassa verliest, waardoor  je  eerder osteoporose krijgt.
Veel alcohol drinken kan het vermogen van het lichaam om normale gezonde botten te behouden negatief beïnvloeden.

Valpreventie

  • in beweging blijven
  • veilige woonomgeving: goede verlichting, tapijten weg, voldoende bewegingsruimte
  • bespreek met de arts mogelijke nevenwerkingen van geneesmiddelen op evenwicht of concentratie en neem geneesmiddelen in zoals voorgeschreven
  • 1x/jaar op controle bij de oogarts
  • veilig schoeisel dragen

Medicamenteuze behandeling van osteoporose

Hiervoor bestaan verschillende behandelingen met allemaal hetzelfde doel: fracturen voorkomen!

In functie van de patiënt wordt een gepast medicijn gekozen. In samenspraak met uw arts kiest u voor een behandeling, per os, subcutaan en intraveneus.
Om optimaal beschermd te zijn is therapietrouw  van essentieel belang. Een jaarlijkse controle  bij huisarts of behandelende arts lijkt aangewezen.