Dementie
Dementie is vooral een ouderdomsziekte. Hoe ouder, hoe groter de kans op het ontstaan van dementie ( een 80 jarige persoon heeft 20% kans op het ontstaan van dementie. In het Imeldaziekenhuis willen wij op een goede manier omgaan met de dementieproblematiek .
Jaarlijks organiseren we een dementieweek voor medewerkers en patiënten / familie en bezoekers. We nemen initiatieven om van ons ziekenhuis een dementievriendelijk ziekenhuis te maken. We vinden het belangrijk om het taboe te helpen doorbreken; we willen de kennis over de ziekte doen toenemen en onze omgang met de persoon met dementie verbeteren…
Via onderstaande links willen we jou informatie bieden omtrent de aandoening en de problematiek die ermee gepaard gaat. We zullen zeker niet al je vragen kunnen oplossen, maar het kan wel een aansporing zijn om tijdig deskundige hulp in te roepen.
De geheugenkliniek is in het geriatrisch dagziekenhuis gevestigd. De geriaters en de neurologen hebben een multidisciplinair team ter beschikking om de diagnose te stellen en een globale aanpak te voorzien.
Verschillende vormen van dementie
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Andere aandoeningen die verward kunnen worden met dementie : delier en depressie
Waar vind je info: nuttige websites – dementiecafés - brochures
Dementie is geen normaal verouderingsverschijnsel. Dementie betekent dat er een stoornis optreedt in het functioneren van de hersenen. Het is geen vaste toestand maar een evolutief proces, dat gemiddeld 7 à 10 jaar duurt en dat onomkeerbaar is. Van eerder milde verschijnselen kan het evolueren naar een ziekte met een steeds grotere impact op het functioneren van de persoon met dementie. Dit werkt ook sterk in op de leefwereld van de nabije familie en mantelzorgers. Daarom is het belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over de ziekte: men zal beter kunnen omgaan met het veranderd gedrag van de persoon met dementie, men weet beter wat men kan verwachten, men kan beter overleggen, beslissingen nemen …
Dementie is een proces dat volgens verschillende fasen verloopt:
- Lichte dementie: de persoon met dementie kan minder dan vroeger; kan weinig onthouden, kan niet op woorden of namen komen, legt spullen verloren… De persoon met dementie ontkent vaak zijn vergeetachtigheid. Het concentratievermogen gaat ook achteruit. Vaak treedt angst en depressiviteit op.
- Lichte tot matige dementie: de kennis omtrent het heden en wat kort geleden gebeurd is, gaat verloren. Er zijn duidelijke concentratiestoornissen. Dagelijkse routinetaken kunnen nog op automatisme uitgevoerd worden doch nieuwe zaken kunnen niet meer aangeleerd worden. Emoties vervlakken en de persoon zal situaties vermijden die vroeger een uitdaging waren. Er is nog geen stoornis in persoon.
- Matig ernstige dementie: de persoon met dementie kan niet overleven zonder hulp van derden. Er is desoriëntatie in tijd en ruimte. Hij kan zich nog bepaalde gebeurtenissen van vroeger herinneren maar is zich amper bewust van zijn directe omgeving of van recente gebeurtenissen. Er is hulp nodig bij het wassen, aankleden, eten en gebruik van toilet. Vaak is het dag- nachtritme verstoord en er kunnen wanen en hallucinaties voorkomen. Doelloze handelingen kunnen eindeloos herhaald worden. De persoon met dementie is vaak angstig of geagiteerd omdat hij zijn omgeving niet meer begrijpt en vandaaruit kan agressie ontstaan.
- Ernstige dementie: het spraakvermogen valt weg zodat verbale communicatie wegvalt. Het non-verbale ( aanrakingen ) blijft echter wel belangrijk. De persoon met dementie moet geholpen worden met elk aspect van de verzorging. Er is vaak incontinentie. Het stappen wordt moeilijker en doelgerichte handelingen lukken niet meer. Uiteindelijk wordt het slikken en voeden bijna onmogelijk.
Verschillende vormen van dementie (we bespreken hier de meest voorkomende)
Het is moeilijk om de verschillende vormen te onderscheiden omdat vele symptomen dezelfde zijn. De volgorde en de mate waarin de kenmerken voorkomen verschillen wel zodat dit toch een andere aanpak vraagt.
Alzheimerdementie: Dit is meest gekende en meest voorkomende vorm (65% van de gevallen)
Bij deze vorm van dementie sterft hersenweefsel af tgv eiwitplaques die gevormd worden. De ruimte tussen de hersenwindingen wordt breder en er ontstaan holten. Men noemt dit hersenatrofie.
Kenmerkend is de geleidelijke ontwikkeling. Het start met kortetermijngeheugenstoornissen. ( later wordt ook het langetermijngeheugen aangetast zodat de persoonlijke levensgeschiedenis wegvalt ). Er treedt desoriëntatie op in plaats en ruimte en in persoon. Er ontstaan taalproblemen, het doelgericht handelen verdwijnt, en er treden stemmings- gedrags- en persoonlijkheidswisselingen op. Er treedt ook een belangrijke lichamelijke achteruitgang op.
Vasculaire dementie: Deze soort dementie is een gevolg van een trombose, embolie of een hersenbloeding.
Aangezien het hier meestal om een plotse gebeurtenis gaat treden de symptomen ook plots op en is er eerder een trapsgewijze achteruitgang. In de beginfase zijn de geheugenklachten minder sterk aanwezig dan bij de ziekte van Alzheimer. Vaak voorkomende klachten zijn moeilijkheden met communicatie, stemmingswisselingen en hallucinaties (dingen zien, horen of ruiken die er niet zijn).
Voorkomen: 10 tot 25%
Een combinatie van vasculaire dementie en de ziekte van Alzheimer komt voor in 10 – 15% van de gevallen.
Fronto-temporale dementie: De aantasting van de hersenen speelt zich af in de fronto-temporale hersenkwabben.
In de beginfase hebben deze personen weinig tot geen last van geheugenstoornissen. Er zijn vooral gedrags- en persoonlijkheidsproblemen ( frontaal ); de persoon beseft het meestal zelf niet. Daarnaast ook taalstoornissen ( temporaal ): minder goed kunnen uitdrukken en moeilijker woorden begrijpen.
De huisarts is de eerste zorgverlener waarbij de persoon en zijn omgeving terecht kunnen met hun bezorgdheden over het mentaal functioneren. De diagnose is niet eenvoudig. Verschillende factoren kunnen mee een rol spelen in het verminderd mentaal functioneren; de arts zal proberen deze eventuele factoren in kaart te brengen. (rouwproces, ontsteking, chronische pijn, suikerziekte …) Om een goed idee te krijgen van de klachten zal de huisarts ook iemand uit de nabije omgeving willen spreken.
Indien nodig zal de huisarts het advies inroepen van een specialist. Dit wordt vaak georganiseerd via een GEHEUGENKLINIEK. Diverse specialisten op het gebied van dementie werken hier samen: geriaters, neurologen, psychiaters, psychologen, ergotherapeuten, verpleegkundigen, sociaal werker.
De aanpak verloopt meestal via een vast patroon:
- vraaggesprek met de patiënt en zijn familie
- ergotherapeut: gestandaardiseerde korte mentale screening + functioneren van de patiënt in het dagelijks leven + depressieschaal + emotionele belasting in kaart brengen
- psychometrische testing door de psycholoog( uitgebreidere screening van de verschillende mentale functies )
- bloedname eventueel
- technische onderzoeken : CT schedel of NMR schedel
- sociaal advies
Waarom is het zo belangrijk tijdig een diagnose te stellen?
- om de gevoelens van twijfel en angst weg te nemen bij de persoon zelf en zijn mantelzorgers
- een correct geïnformeerde persoon kan de toestand beter aan en zal sneller gepaste maatregelen nemen en eventuele hulp vragen
- medicijnen kunnen de evolutie van het dementeringsproces afremmen
Andere aandoeningen die verward kunnen worden met dementie : depressie - delier
- depressie: een depressie kan gepaard gaan met geheugenklachten, zelfverwaarlozing en verminderde interesse in de omgeving. Bij personen met dementie zijn ook vaak depressieve gevoelens aanwezig. Het is ook bij hen belangrijk om de depressie te herkennen en te behandelen, want depressie verergert de geheugenklachten en beïnvloedt de zelfredzaamheid in negatieve zin.
- delier: bij een delier of “ acute verwardheid” treden plotse verwardheid en aandachtstoornissen op. Deze verwardheid heeft een tijdelijk karakter: enkele uren, dagen tot weken. Er is meestal een achterliggende oorzaak: ziekte, opstarten van een medicijn, verandering van omgeving, narcose, pijn, … Personen met dementie zijn reeds mentaal fragiel en zijn daardoor gevoeliger voor het ontwikkelen van een delier.
www.dementie.be
www.proviant.be/dementie
www.omgaanmetdementie.be
www.alzheimerliga.be
www.tijdwinnenopalzheimer.be
www.onthoumens.be
www.kennispuntdementie.nl
www.dementienetwerkantwerpen.be